|
Het Break-out team is een groep onafhankelijke denkers en doeners, betrokken en bevlogen als het gaat om de staat van ontwikkeling van onze samenleving. Een lerend en creërend netwerk dat zich inzet voor een veerkrachtig en evenwichtig Nederland. Met volle overtuiging lever ik hierin mijn bijdrage in het belang van de beweging in onderwijs.
Het Break-out team ontstond in mei 2020 toen corona ons land (de wereld) in zijn greep hield. Je zou kunnen zeggen dat de crisis voor mij een wake-up call was. Ik beschouw de huidige periode als het moment waarop we een keuze hebben om in onze samenleving dingen wezenlijk anders te doen. Volgens mij is dat nodig, om een maatschappij te kunnen vormen met elkaar waarin de menselijke maat zichtbaar en voelbaar is. Bovendien is het van belang dat we creatief en flexibel zijn; weerbaar voor een volgende crisis die zich ongetwijfeld op enig moment aandient.
In het Break-out team vind ik mensen die ieder vanuit hun eigen expertise en overtuiging een belangrijke ambitie delen, namelijk; het ontwikkelen van een wendbare en inclusieve samenleving. Een samenspel van diverse generaties en perspectieven, allemaal gedreven door zowel zorgen als kansen die wij zien als het gaat om thema’s als gezondheid, duurzaamheid, vernieuwende technologie, of zoals in mijn geval: Onderwijs. Positivisme is een belangrijke basis, evenals respect en open mindedness.
De eerste periode van de crisis werd ik heen en weer geslingerd tussen gevoelens van onbehagen, onrust, onmacht en onzekerheid. Om eerlijk te zijn ontstond dit nadat mijn ‘nuchtere en relativerende ik’ de ernst van de situatie tot kort daarvoor had onderschat. De schaduwzijde van mijn optimistische aard. Op het moment dat ik niet meer kon ontkennen dat het virus ook onze dagelijkse werkelijkheid beheerste, was ik uit mijn evenwicht. Ik realiseerde mij dat ik onbewust had vastgehouden aan bestaande overtuigingen en vertrouwde patronen. Ik had een onvoldoende open houding gehad voor het bredere perspectief. Nu zat ik er dus middenin.
In mijn ervaring van ongemak en de negatieve emoties vond ik herkenning; thuis, bij vrienden, in mijn werk. Alles waarop ik altijd vertrouwde – mijn kennis, mijn expertise, mijn intuïtie – niks was meer zeker. En dat terwijl ik toch echt wel de nodige bagage heb opgebouwd. Ook mijn optimisme kreeg een knauw en even voelde het alsof ‘alles mij door de vingers glipte’. Vertaald naar mijn werk in het onderwijsveld besefte ik dat ik nu voelde wat professionals en leiders (buiten de tijden van deze crisis) ervaren en benoemen als ik met hen op zoek ben naar manieren om het onderwijs te bewegen.
Om mijzelf te herpakken moest ik datgene gaan doen waarin ik samen met anderen goed geworden ben. Al jaren maak ik mij – met het team van Pesant – sterk voor innovaties in onderwijs. We hebben de expertise ontwikkeld om leraren en leiders te bemoedigen en hen zelf in staat te stellen grenzen te verleggen. Nu moest ik (wij) consistent zijn om ook zelf de transitie te kunnen maken en onvoorspelbare nieuwe omstandigheden te hanteren. Belangrijk voor mijzelf, voor ons als team, maar ook voor onze betekenisvolle rol als partner in onderwijsinnovatie. Juist nu was en is het aan ons samen met professionals en schoolleiders te laten zien dat de tijd rijp is om echt fundamenteel iets in het onderwijs te veranderen.
Mijn gevoelens van ongemak en onbehagen maakten plaats voor een enorme motivatie en strijdlust om de kansen die er zijn te benutten. Daarbij putte ik moed uit de ervaring dat dit heel goed mogelijk is, zoals de praktijk van (lang) bestaande kleine en grote initiatieven in het veld bewijst. Het gaat dan om ontwikkelingsgerichte benaderingen van het onderwijs die in zichzelf vaak uiterst succesvol zijn. Onderwijs waarin de aandacht voor eigenheid in de talenten van leerlingen centraal staan, naast een uniforme basis. Programma’s of projecten die een beroep doen op de kern van het meesterschap van professionals. Onderwijs dat zowel de leerling als de leraar uitdaagt; contextrijk in verbinding en interactie met de maatschappij. Dat is waarvoor ik (wij) meer aandacht, ruimte en erkenning wil (len).
Concreet bedoel ik dan bijvoorbeeld de leergemeenschappen voor 10-14 onderwijs, het groeps- en jaarlaag-doorbrekend werken, programma’s als Bèta Challenge en Technasium, Wetenschapsoriëntatie, Ondernemend Leren, Global Perspectives… Ik geloof in de kracht en de kwaliteit van deze ontwikkelingen door teams in scholen en netwerken, omdat ze worden gedragen en ingevuld door professionals, leerlingen en leidinggevenden die hier direct in de praktijk de effecten van ondervinden.
Nog veel te vaak bestaat dit onderwijs om allerlei redenen uit aparte programma’s of projecten naast of bovenop het reguliere aanbod. En daarmee is het nog veel te vaak niet toegankelijk voor elke leerling, of niet te behappen voor elke leerling en niet beheersbaar voor iedere docent. Het is onbedoeld exclusief, terwijl het aan alle voorwaarden voldoet om inclusie te bevorderen.
Bovendien worden deze goede voorbeelden in de regel wel gezien, maar lang niet altijd breed erkend. Vaak omdat ze niet passen binnen onze geldende systemen of de heersende maatstaven van kwaliteit. Daarmee doen we het talent van leerlingen én van professionals tekort. We doen al helemaal geen recht aan de bedoeling van onderwijs; het bieden van een ononderbroken ontwikkeling aan kinderen en jongeren. Voor mij betekent dit laatste dat we onverantwoord omgaan met het fundament van onze samenleving.
De coronacrisis legt wat mij betreft de noodzaak bloot dat wij mensen wendbaar en flexibel zijn. Dat we het vermogen ontwikkelen om onzekerheden te hanteren en het bestaan daarvan te accepteren. In het onderwijs hebben we alle kansen om daarvoor een goede basis te leggen. De crisis is voor mij ook een bewijs dat de complexe dilemma’s van deze tijd vragen om interdisciplinaire benadering. Dat geldt in het klein voor persoonlijke kwesties en zeker op grotere (mondiale) schaal. Ook daarvoor hebben we met en in het onderwijs een belangrijke sleutel in handen.
Alle genoemde voorbeelden van onderwijs laten in de dagelijkse praktijk zien dat keten doorbrekend werken, interdisciplinair leren en binnen- en buiten schools leren uitstekend samengaan. En nu midden in de crisis wordt het belang van deze ontwikkeling in onderwijs manifest. Dit is het moment om de drempels te slechten en met elkaar het systeem te bewegen.
Het zoeken naar nieuw evenwicht triggerde mijn urgentiebesef. Ik voel mij verantwoordelijk om datgene te doen wat ligt binnen mijn vermogen om de goede ontwikkelingen van onderop in onderwijs nog meer zichtbaar te maken. Zoals gezegd geloof ik in de kracht en de kwaliteit van deze initiatieven. Alle professionals, leerlingen en leiders die zich dagelijks daarvoor inzetten verdienen het dat we er met elkaar het maximale doen om ze verder te brengen. Met mijn bijdrage in het Break-out team zet ik in op het verbreden en versterken van de maatschappelijke dialoog over de noodzakelijke transitie in het onderwijs. En uiteraard óók op al die andere belangrijke terreinen in onze samenleving.
De diversiteit aan expertises, generaties en persoonlijkheden in het team ervaar ik als een verrijking, evenals de stevige discussies die scherp zijn zonder te polariseren. De samenwerking is een voedingsbodem voor de holistische benadering; breed kijken en oordelen vermijden. In de dialoog ontstaan nieuwe inzichten en daarmee ook uitzicht. Dit kan ik op mijn beurt weer vertalen naar de dagelijkse praktijk van mijn en ons werk in onderwijs en dat biedt nieuw perspectief voor iedere leerling, professional en leider.
Ik participeer niet in het Break-out team namens de professionals in het veld of de talloze initiatieven. Zij zijn uitstekend in staat te laten zien wat zij waard zijn. Wel wil ik hen en hun ambities in en met het Break-out team een stem geven. Een stem die kan bijdragen aan een extra impuls, zodat samen met hen weg verder vrij wordt gemaakt voor inclusief en betekenisvol onderwijs. Omdat ieder kind recht heeft op ononderbroken ontwikkeling. En omdat ik vind dat wij allen de verantwoordelijkheid hebben om werk te maken van een veerkrachtige en evenwichtige samenleving, met behoud van de menselijke maat.
Dat kan! Je kunt de ontwikkelingen van het Break-out team en aanverwante initiatieven volgen via de website en uiteraard kun je daar ook jouw inbreng met ons delen.
| Deel |
|
